Prezydent Andrzej Duda podpisał we wtorek nowelizację ustawy o IPN, jednocześnie decydując o skierowaniu jej do Trybunału Konstytucyjnego. Decyzja prezydenta jest szeroko komentowana na przestrzeni międzynarodowej.

Jak informuje rzecznik prezydenta Krzysztof Łapiński, zgodnie z decyzją prezydenta, nowelizacja ustawy o IPN została podpisana. Najważniejszy zapis ustawy mówi, że każdy, kto publicznie i wbrew faktom przypisuje polskiemu narodowi lub państwu polskiemu odpowiedzialność lub współodpowiedzialność za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę Niemiecką lub inne zbrodnie przeciwko ludzkości, pokojowi i zbrodnie wojenne – będzie podlegał karze grzywny lub pozbawienia wolności do lat trzech. Taka sama kara grozi również za rażące pomniejszanie odpowiedzialności rzeczywistych sprawców tych zbrodni.

Jak powiedział prezydent, nie jest to nowa ustawa. Nowelizacja ustawy o IPN była przedmiotem rozmów już przeszło rok temu, również w Izraelu.

Prezydent zaznaczył, że przepisy, zgodnie z oczekiwaniami, nie będą blokowały działalności artystycznej oraz naukowej. „Takie wyłązczenie zostało wprowadzone.” – powiedział Duda.

Kwestia uchwalonej nowelizacji ustawy o IPN wzbudziła bardzo dużą dyskusję. Skrajne opinie pojawiają się nie tylko w Polsce, ale również w relacjach polsko – izraelskich czy polsko – amerykańskich.

Przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości, Kukiz’15 oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego uważają decyzję prezydenta za słuszną. „Prezydent Andrzej Duda podjął dobrą decyzję w sprawie nowelizacji ustawy o IPN ” – powiedziała rzeczniczka PiS, Beata Mazurek. „Uważamy, że prezydent podjął dobrą decyzję.” – ocenił lider ruchu Kukiz’15, Paweł Kukiz, który dodał również, że oddanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego świadczy o otwartości strony polskiej na różne dalsze dyskusje. Podobne zdanie ma prezes PSL Władysław Kosiniak-Kamysz – „Prezydent podjął decyzję, o którą wnioskowaliśmy; podjął decyzję taką, jaką powinien podjąć w tej sytuacji” – mówił. Lider PSL podkreślił również potrzebę całościowej kampanii informacyjnej na temat roli Polaków w II wojnie światowej.

Odmienne komentarze możemy znaleźć wśród przedstawicieli Platformy Obywatelskiej oraz Nowoczesnej. Według szefa klubu PO, Sławomira Neumanna, decyzja prezydenta o podpisaniu nowelizacji o IPN jest zła i wynika z nacisków partyjnych, a także nacisków narodowców i antysemitów. Uważa on, że stanowisko prezydenta pogłębi kryzys dyplomatyczny – wpłynie negatywnie na współpracę z takimi państwami, jak USA, Izrael i Ukraina. Skierowanie nowelizacji do IPN ocenia jako „unik”. Również politycy Nowoczesnej oceniają decyzję Andrzeja Dudy negatywnie. Zdaniem Katarzyny Lubnauer, prezydent uległ środowiskom narodowym oraz środowisku swojego obozu politycznego.

Reakcja USA oraz Izraela na decyzję prezydenta jest krytyczna. Sekretarz stanu USA Rex Tillerson oświadczył, że choć takie określenia, jak „polskie obozy śmierci” są bolesne, wprowadzają w błąd i muszą być zwalczane, powinien to być sposób, który chroni podstawowe wolności, a więc: otwarta debata, nauka i edukacja. Również Izrael liczy na wprowadzenie zmian i oprawek w nowelizacji ustawy o IPN.